Сернуьш Хьукуьм эн Республике Догъисту Абдулмуслим Абдулмуслимов гировунди гуьрдлеме э товун барасигьой республике э Миллетлуье гъиметдии овхьолет инвестиционни гьоворе э субъектгьой эн Уруссиетлуье Федерацие э 2025-муьн сал.

Э гуьрдлеме премьер-министр фегьм сохди мэгIлуьметире э товун жейлее бирмунушигьой гъиметдии, эри комигьоки жугьобдорлуьнуьт органгьой веровунденигьо хьуькуьм эн республике. Гьемчуьн э пушо норе оморебу плангьо э товун песдеине кор.

Гереки э ер овурде, ки Миллетлуье гъиметдии овхьолет инвестиционни гьоворе э субъектгьой эн Уруссиетлуье Федерацие  гьер сал э гунжо овурде оморени АНО «Агенство эн вожиблуье хьэвесгьо эри э пушо бердеи тозе проектгьоре». Гъиметдии гуьнжуьнде оморени э се жирегьой даннигьо гуьре: статистически даннигьо, фегьмсохие гъиметдии ве пуьрсуьшдореи сэхьибкоргьоре. Гьечи, э артгьой эн 2023-муьн сал гуьре Догъисту зевер сохди интегральни индексе э гъиметдии э 2,28 балгьо той сохденки э 2022-муьн салевоз. Бирмундеи барасигьой гъиметдиире, э гофгьой эн премьер-министр республике гуьре, гIэдотлуь гирошдени э мейдун эн Петербургски гIэрейхэлгъие экономически форум.

А.Абдулмуслимов гуфди, ки миллетлуье гъиметдии гьисди жирелуье карасди, комики минкин дорени вегуьрде гъиметдии эн бинелуье гъозиегьой эн хуьшхолие инвестиционни ве корлуье гьоворе э гьер жейлее субъект эн вилеет. Гьемчуьн гъимет дорени зиедгъувотлуьи эн региональни хьуькуьмгьоре э товун э гуьнжо овурдеи хушхьоле овхьолетгьой бердеи бизнесе ве очугъ сохдени хубтее синогъире.

Э артгьой эн 2024-муьн сал гуьре корисохи э е жерге бирмунушигьо зобу бири. Э и гуьре А.Абдулмуслимов талаб сохди эз жугьобдорлуье рэхьбергьой эн органгьой хуькуьм докладгьо э товун гировундеи коре ве гъобул сохде оморенигьо чорегьо эри хубте сохдеи инвестиционни гьоворе э республике.

Э товун артгьой эн Миллетллуе гъиметдии овхьолет инвестиционни гьоворе э Республикей Догъисту э 2025-муьн сал э премьер-министр ихдилот сохди министр экономике ве эн мескелуье параменди РД Г.Султанов. У мэгIлуьм сохди э товун дешендеи тозе  тегьер  гъиметдиире э 2025-муьн сал, э гIэрей комики дешенде омори дегишигьо э гьисдигьо тегьер, э нуботномей бирмунушигьо ве э структуре.

Эз 82 бирмунушигьой эн Миллетлуье гъиметдии э Догъисту хубте бири мэгIэно э 26 бирмунушигьо, эз 17 тозе бирмунушигьо – э товун пенж республике дери э десдей пушобергьо. Гьечи, э хубтее десде «А» дешенде омори нуботлуье тегьергьой гъиметдии: бирмунуши гъимет дореи кор эн органгьой хьуькуьме эри э хьисоб венореи ихдиеригьоре эри девлет ве эри игъролбесдеигьо э уревоз – Идорей Росреестр эн РД ве ГАУ РД «МФЦ э РД»; миенее вэхд вегуьрдеи э киро хорире алверсуьз; миенее гъэдер коргьо эри вегуьрде э киро хорире алверсуьз; гъиметдии хэйрлуьи коргьоре эри вегуьрде э киро хорире алверсуьз – Министерство девлет эн Догъисту.

Э гIэрей тозе бирмунушигьо, деруьтгьо э хубтее десде «А», гьемчуьн бирмунде омори гъимет дешендеи эки электросетьгьо ве эки телгьой гази – Минэнерго РД; гъимет дешендеи эки сетьгьой гIоврасундеи ве гIовгировундеи – Министрой Догъисту.

Гаджи Султанов э доклад хуьшде бирмунди бинелуье тарафгьоре, э сер комигьоки гереки тигъэт доре э везифей хубте сохдеи жигей Республикей имуре э Миллетлуье гъиметдии. Э гофгьой министр гуьре, имисал суьфдеи бо э гуьнжо овурде омори гъиметдии Индекс мерэгълуьире эри жовонгьо, везифей комики гьисди веди сохде регионгьоре э лап хубе овхьолет зиндегуниревоз, коревоз ве хуьшдере параменд сохдеи эри жовонгьо. Меселен, э Догъисту гировунде оморени кор эри параменд сохдеи жирелуье отрасле, гъуьл кешире омори разименди э товун еклуье корисохи э АСИ, фуьрсоре оморигьо эри э гуьнжо овурдеи овхьолете эри еклуье корисохи, параменд сохдеи сенигIэтлуье ологъьгьоре.

Э товун четиние жигегьо эн бирмунуши гъиметдии «Э кор венгесдеи объекте» э бэхш не дошдеи вэхдгьой дореи муниципальни соводигьой республике «ихдиерире эри вокурдеи» ихдилот сохди министр вокурдеи, эн архитектуре ве ЖКХ РД Бахтияр Уллаев. Эри ведебердеи бирмунушире эз «гъирмизине жиге» министр гъобул сохдени нуботлуье чорегьо: гировунде адресни меслэхьэт дореигьоре э мерэгълуье руйгьоревоз ве андуьрмиш сохде низом гъиметдиире: э гуьнжо овурде лекционни ве информационни коргьоре гьееки э ГАУ «МФЦ РД» эри зевер сохдеи данани вегуьрдегоргьой гъуллугъигьоре.

Э бэхш эн сеимуьн бирмунуши «хэйрлуьи коргьо э товун дешендеи эки сетьгьой гIоврасундеи ве гIовгировундеи» э гIэрегьой Программе эн муьхькемлуье экономически параменд сохдеи корхонегьой энергетикере ве эн ЖКХ РД гировунде омори коргьо эри ек сохдеи э хьисоб АО «Еклуье идоре эн Республике Догъисту э сферей гIоврасундеи ве гIовгировундеи».

Эри хубте сохдеи уре э сайт эн Еклуье идоре дешенде омори мэгIлуьметие системе «Региональни портал технологически ек сохдеи эки инженерни сетьгьо» — электронни мейдун, эри хубте сохдеи бизнес-корисохигьой технологически ек сохдеи эри гьемме бэхшвегиргьой эну. Дореи эрзогьоре эри дешендеи эки сетьгьо эн инженерни инфраструктуре ве вегуьрдеи барасигьой фегьмсохдеи угьоре э жиге овурде оморени э электронни тегьер эз гIэрей портал э жирей «Еклуье пенжере».

Э везифей хубте сохдеи бирмунушире «Гъэдер школе хунде варасдегоргьо, вегуьрдетгьо СПО э товун соводие программе хьозуьр сохдеи сенигIэтлуье корсохгьоре ве сенигэкоргьой эн миенее ризе э промышленни корхоне, дигьлуье, вишелуье хозяйство, э вокурдеи, транспорт, ологъи ве э IT-сфере эки жэгIмие гъэдер кор сохденуьт э субъектгьой эн Уруссиетлуье Федерацие» Министерство соводи ве гIилми эн Республикей Догъисту гьер сал тозеден сохдени нуботномей герек гьисдигьо э регион тозе ве параменд биренигьо сенигIэтгьоре. Эри эни сенигIэтгьо гереки миенее сенигIэтлуье соводи, комигьоки гуьнжолуьни э вожиблуье тарафгьо параменд сохдеи Догъистуре.

Чуьтам мэгIлуьм сохди жигегир эн министр соводи ве гIилми эн Республикей Догъисту А.Далгатове, э хьисоб вегуьрденки гереклуьи эн Министерствой соводи ве гIилми эн Республикей Догъисту э план гуьре зиед сохдени жэгIмие гъэдергьой эн назарие рэгъэмгьоре гъобул сохдеи э сенигIэт гуьре э рэхьбери сохденигьо отрасльгьо. Э бараси, гьемме герек нисдигьо эри экономике сенигIэтгьо дуьборе бэхш сохде оморет э хэйр эн технически сенигэткоргьой эн мошиневокурдеи, э вокурденигьо отрасль, тербиедореи, сафари ве логистике. Гьечи, эри 2024-муьн-2025-муьн хундение сал жэгIмие гъэдер эн КЦП гуьнжуьнде оморебу 10 188 жигегьо.

Бэхшвегиргьой гуьрдлеме гьемчуьн фегьм сохдебируьт План мероприятиегьой расиреи э бирмунушигьой хэйрлуьи эн Миллетлуье гъиметдии овхьолет инвестиционни гьоворе э 2025-муьн сал. Э гуьрей эн тозе тегьер гъиметдии э 2025-муьн сал Министерство экономически параменди эн Республикей Догъисту тозеден сохди рэхьлуье картере э везифей хубте сохдеи жигей Республикей Догъистуре э гъиметдии.

А.Абдулмуслимов рэхьбергьой эн жугьобдорлуье органгьой веровунденигьо хьуькуьме дори гъуллугъ веровунде коргьой эн «рэхьлуье картере» э товун расиреи э бирмунушигьой хэйрлуьи эн Миллетлуье гъиметдиире э хунде дануьсдеиревоз синогъи регионгьо-пушобергьоре ве э кор венгесде уре э Республикей Догъисту.