Э гирошдигьо орине Сернуьш Хьуькуьм Республике Догъисту А.Абдулмуслимов гъобул сохди бэхшвегири э зиёд фирегьсохи гуьрдлеме корсохгьо Министерстви хозяйствой дигьбони ве хурек РД, э рамке коминики гуш дошдеи эхирде корисохи министерстве э 2023-муьн сал ве нишоне венори везифе э гъэд 2024-муьн сал.
Бешгъэ эз доклад хунденигьоревоз гьемиге бири фегьмсохде пуьрсуьшгьо параменди подотрасльгьо АПК, гьемиге гидромелиораци, онгурбогъдори, гьемме веровундеи бинелуье нацпроекте ве бешгъэ пуьрсуьшгьо.
Э вокурдеи гуьрдлеме, сервор Абдулмуслим Абдулмуслимов э пушойгофи гоф э ёр овурди, чуьки э хуьшдени Фуьрсореи Федеральни Гуьрдлеме Президент РФ Владимир Путин нори везифе серзиёдие веромореи молведешендеи э гъэд АПК э вилеет э ки 2030-муьн сал э чорек тойсохи 2021-муьн сал, оммо моле э де вилеетиге бердеи зиёд биреи 1,5 гиле.
«ГIуьзет сохде чуьки э хуьшде норе везифе э товун серзиёди вероморегьи доруние гъэдер молведешендеи дигьбонимол федеральни бинелуье мескен веровурд сохде ве э Республике Догъисту. Э жерге вожиблуье везифе – хэйрлуье э кор венгесдеи хори хозяйствой дигьбони песдеине параменди мелиораци, дебердеи гьеймогьоине технологи э молгъэредори ве битмишидори, э гуьнжо овурде параменди тозе культури, меселен, пембе»,- гIуьзет сохди Абдулмуслимов.
Э рамке кор корсохгьо сервор А.Абдулмуслимов гьемиге ихдилот сохди э товун хубе зевербиреи э агросектор республике зевер биреи хубте барасире совети вэгIэдо. Мэхьсуьл аграриев, эз гофгьо Абдулмуслиме Абдулмуслимове сергуьрди дегуьрде гереклуье э омборе жире мэхьсуьлет.
Гьечи, э 2023-муьн сал вечире омори зиёд 156 гьозор тонн дуне – гье у гьисди дуьимуьн бараси э Уруссиет ве хубтеи э торих дуне тум шендеи Догъисту. Мейдун тумшендеи богъ э 2023 сал гуьнжуьндени 1518 га, гьемиге 1260 га гъэребечдор, 244 га туми ве гъингъоли.
Гьемиге, Догъисту вегуьрди дуьимуьн жиге э вилеет э молведешендеи хьэвуьжгьо, э суьфдеи жиге вегуьрди Астрахани область.
«Э песой гьемме ижире хубе бараси – гьисди лап келе жофо, гьевел эн хуьшдени дигьбони корсох, органгьо хьуькуьм республике, серворгьо муниципальнигьо дигьигьо»,- риз кешири сервор А.Абдулмуслимов.
Э сохдеи бинелуье арти корисохи хоригъуллугъсохие комплекс Догъисту ве коргьо министерстви э гирошдигьо сал, рэхьбер хьуькуьм Мухтарбий Аджеков эрзо сохди э товун веровунде вожиблуье везифе, норе оморигьо рэхьбергьой вилеете ве республике.
Гьечуь догъистони корсох дигьбон э 2023-муьн сал вегуьрди кумекии эз жуьр-бе-жуьрлуье жиге э доруние гъэдер зиёдте 5 млрд монет. Э гирошдигьо сал эри кумекии АПК эз лой министерстви бири доре экуьнди 2,6 млрд монет хьуькуьми овгъотгьо, эз комигьоки зеверте 2,1 млрд монет – овгъотгьо федеральни бюджете, чуь э 475 млн монет зиёдтеи гъэдерлуьи 2022-муьн сале.
«Республике гъобул сохде бэхшвегири э гьемме федеральни госпрограмме, пушоки дануьсде дореи бюджетни овгъотгьо эри параменди АПК. Хэржилуьи гьисдигьо овгъотгьо гуьнжуьндени 100%»,- ёгъинире гуфдири министр.
Мухтарбий Аджеков диеш гуфдири, чуьки э 2023-муьн сал э рамке хэйрлуье пул вегуьрдеи АПК эз Россельхозбанк, Сбербанк, ве ВТБ дигьбони корсох регионе бири доре зиёд 2,5 млрд монет. Гуфдиреки э товун герекие тозе сохдеи хоригъуллугъсохие технике э хуьрделе хозяйствогьо, сервор АО «Дагагролизинг» Чамсудин Мутуев диеш гуфдири, чуьки регион ихдиёр доре э киро дореи гъуллугъ э талаби исламе эри дигьбонмолведешендеи республике.
Э жире хубтее меселен Чамсудин Мутуев овурди серворе ижире корхуне чуьтам ООО «Нива», АО «Кизлярагрокомплекс», гъэриш сохде оморе дигьбони хозяйство «Сириус» ве бешгъэ.
Э вэхд гировундеи гуьрдлеме гоф бири э товун э гъонун гьуре дануьсде расунде параменди АПК республике. Депутат Хэлгъи Гуьрдлеме РД Асият Алиеве гIуьзет сохди, чуьки депутати десден разилуьи э хьэвес сервор-министре Абдулмуслимове, унегуьре э параменди дигьи сафари э Догъисту мибу фуьрсоре 15 млн монет.
Э ёр овурде, чуьки э гъосут социальни-экономики параменди дьгьбони мескен гъобули гъонун, гуьре комики, э гъэд бинелуье рэхь кори хьуькуьмлуье кумекии денори ве дигьи сафари. Э 2024-муьн сал эри параменди эну пушоки дире дануьсди пул дореи эз республикански бюджет э гъэдер 15 млн монет.
Депутат Асият Алиеве согъбоши гуфдиреи Сернуьш Хьуькуьм Догъисту Абдулмуслиме Абдулмуслимове э товун бинелуье тигъэти э ки гъосуьт АПК ве гировунденигьо эекиревоз кор. Доклад хунди э товун четини пуьрсуьшгьо параменди гидромелиораци ве везифе гьисдигьо э 2024-муьн сал рэхьбер ФГБУ «Рэхьбердение Дагмелиоводхоз».
Молведешендение мол битмишидори э Догъисту, эз гоф Юсупове, э песини салгьо гьеммише вероморени, вечири дуьруьжде мэхьсуьл дуне ве онгур эз гьемме торих регионе. Гье у веди сохде, чуьки гировундеи разилуьи коре дигьхозмолведешендегоргьо ве мелиораторгьо гIэмел миёв те эхир бегьем сохде гъэгъигъэтлуье бараси.
Магомед Юсупов гьемиге ихдилот сохди, комини кор гировунде федеральни идорегьо эри дошдеи гъоимгъувотлуье хубе жиге нореи.
Гьечуь, э рамке хьуькуьм гировунде оморени гъуьчсохи 6 объектгьо: Каргалинске гидроузле, Аксай-Акташске гIов шендеи рэхь, Юзбаш-Сулакскеи гIов доре жире ве Ахты-Какинске магистральни ерх.
«Инжо лап вожиблуьи гировунде хубе эхдермиш сохдеи себеб эн коре, э пушоки дануьсде жире тумшендеи, гъэножэгъи угьоре э параменди мелиоратие»,- риз кешири Магомед Юсупов.
Бегьем сохдеи зиёд фирегьсохи гуьрдлеме ве эхирлуье фикире гуфдиригьоре, жигегир-сервор Нариман Абдулмуталибов согъбоши гуфдиреи Сернуьш Догъисту А.Абдулмуслимове э товун фегьмгери веровунде кор АПК республике ве хуьшдени бэхшвегири э угьо.
«Иму гушдошдейм э имбурузине докладгьо зевербиреи ве хьисоб, ве, гьевел гьемме, гье у гьисди верзуьши эн ишму. Дим-дуз бэхшвегири ишму э гировунде оморе кор ве проектгьо АПК дори бараси. Согъбоши э доре кумекии дигьбони корсохгьо эн имуре, эз гъэножогъи э ки дигь эн иму э ки Догъисту иму»,- руйбиреи жигегир-сервор э сернуьш А.Абдулмуслимов.
Э гъэд гуьрдлеме гьемиге бири гировунде бэхшире хубтее корсохгьоре АПК.
Э хьисоб гирошдигьо пуьруьшсохи эхири фикир гировунде кор Министерстве дигьбони хозяйство ве мэхьсуьлет РД э гъэд 2023-муьн сал ве везифе э 2024-муьн сал, Абдулмуслим Абдулмуслимов гъэдэгъэ зери органгьо хьуькуьм зиёд дураз сохде коре э товун мерэгълуь бире пул дорегор эри э кор венгесде э проект АПК, гьемиге дануьсде расунде зевербиреи доруние гъэдер восдоре оморенигьо дигьбони хозяйстви технике, гьемиге э кор венгесде хэйрлуье жире вегуьрдеи гъэрхунди.
