Э октябрь э жэгlмиети дин-догlоти мескен жугьургьо догъи э Сокольникгьо (ОГЕ) гирошди гьермегьине торихи-этнографически хундеигьо. Гушдошдегоргьо дарафди э торих хэлгъ жугьургьой догъи э гье и гиле эз хундеигьо нуьвуьсдегор ве шогьир, рэхьбер эдебиети гуьрдноме жугьургьо догъи Гемриил Рахмилов. Уревоз бири э пушо норе ве вокурде очугъ сохде нуботлуье гъосуьт «Гъонуне овхьолет жугьургьо догъи э ХlХ – сергири ХХ девргьо».
Гье и гъосуьт эри эну куьндлуьи, чуьнки гъозие-гъэдер жерге книггьой эну эз десде «Жугьургьо догъи» кими гъэдер вокурде очугъ сохде оморени э гье и вэхд. Эз сер гуьрдеи лекциере Гемриил Исаевич шинох сохди гушдошдегоргьоре э тозе книг хуьшдеревоз «Гофноме гуьнжолуьи сесгьо зугьун жугьури», гьисдигьо эри одомигьо, мерэгълуь бирегоргьо нуьвуьсдеи э зугьун жугьургьой догъи.
Чуьтам очугъ бири, ХlХ девр гlошири документгьоревоз ве шогьодетномегьоревоз, э товней зиндегуни жэгlмиет дин-догlоти жугьургьой догъи чуьтам э Догъистуни область, гьечуь ве Бакински губерние Уруссиети империе. Лекцие бири параменд дорение ве мерэгълуь. Бири нуьвуьсдеи чуьн шекуьл ёгъинлуье сифетгьо ве эн угьо корисохи, хьэвесе венгесдеи э гъисмет жугьургьой догъи. Тэхдетегьер ве хьуьрметсуьзе гъэножогъи э ки жугьургьой догъи бирмунди чуьтам мусурмуи зеверигьо, гьечуь ве бесгъундорегор Кавказ нушудорегоргьо уруссиети хьуькуьм. Оммо жугьургьой догъи э у вэхдгьо, кейки э гье у не бири негьишдеи, гlэмелдани сохдет э гуьнжо овурде гъэзенжлуье бизнес ве хэйрлуье хоригъуллугъсохие корхонегьо.
Э мигле лекцие бири вокурде очугъ сохде оморе гъэдуьр эри хэлгъ жугьургьой догъи вокурдеигьо мошини рэхьгьо ве тозе шегьергьо, ижирегьо чуьтам Порт-Петровски ве Темир-Хан-Шура. Бири бирмундеи тигъэти э вероморение рол жугьургой догъи э хозяйствой дигьбони ве гьеле э шегьеррэхьбери, э меселен, Дербенде.
Гьер мегь э ОГЕ э кумекии фонд СТМЭГИ гировунде оморени торихи-этнографически хундеигьо, э коминигьо бэхшвегир мидануь бире гьер воисдегор. Э гуьнжоовурдегор угьоре шор мибу э гьер тозе хэёлгьо, фикиргьо э товней корисохи дуь э екиревоз ве докладгьоревоз э товун торих ве культуре жугьургьой догъи. Хундеигьо гирошдени э жире-бе-жирее бинуши, гьееки э уревоз гирошдени трансляцие э Zoom, унегуьре гlэмел миёв бирмундеи чуьтам очно, гьчуь ве онлайн. Нуботлуье торихи-этнографически хундеигьо гировунде миёв э ноябрь.
Нуьвуьсди Дарья Буцева
Тержуьмесох Ильканаева И.
