21-муьн май э Хьуькуьмлуье институт мэгIрифетданании э Москов гирошди вокурдеи гIэрейхэлгъие гIэредисциплинарни гIилмие гуьрдлеме «Лугъот гирье эз гъэдими те гьейвэхдине».
Гъосуьт ве хэёл гировундеи гуьрдлеме гьисди эн музыке хунде дануьсдегор, вожиблуье гIилмлуье корсох институт, духдир мэгIрифетбердегор Гюльтекин Шамили. Гуьрдлеме бисдо гъонунегъэдерлуье дуразкеши рэхьберсохие уревоз гIэредисциплинарни проекте «Музыке э культуре авраамие дин-гIэдоти», коминики гирошдени э ГИИ э жире гIэрейхэлгъие гуьрдлеме, семинаргьо, гиргине суьфрегьо, лекцие хунде омореи ве бирмундеи проектгьо эз 2017-муьн сал. Кумекии пул дорегор ве гуьнжоовурдегоргьо гуьрдлеме бирмунуши Уруссие жугьурие конгресс ве хушхьолисохи бинелуье мескен СТМЭГИ.
Вокурди гуьрдлеме сернуьш Хьуькуьмлуье институт мэгIрифетданани Наталье Владимировне Силовскае, коминики войге сохди бэхшвегиргьо барасилуье кор э гировундеи жерге кор ве гIуьзет сохди верзуьши Гюльтекин Шамилли э эну гуьнжоовурдеи.
Э дуразовуне гировундеи гьемме се руз корсохи гуьрдлеме хунде омори экуьнди 40 докладгьо э урусси ве английе зугьунгьо. ГIилмчигьо эз жире-бе-жирее вилеетгьо, хундигьо угьоре чуьтам эз гировунде оморе жиге, гьемиге ве онлайн, ихдилот сохди э товун гирье жуьр-бе-жуьрелуье хэлгъгьо гIуьлом: уруссгьо, селькуповгьо, бурятгьо, чувашигьо, шумеровгьо, гъэдимие, египтянигьо, азербайджанигьо, казахигьо, карачаевигьо, балкаригьо, грекгьо, румынгьо ве екигегьо. Жугьури гъосуьт бири нушудоре э докладгьо Семёне Парижскове (культури бинелуье мескен «Бейт Ави Хай», Иерусалим) «Дуьлдэгъэине э ёслуье гирье, э товун е дестон Ибн Габироле»; Ольге Левитан (Жугьури университет э Иерусалим) «Лугъот-гирье э исроили сегъне: фегьмсохи», Галине Элиасберг «Жире хундеи э жугьури дин-догIотие дин-гIэдот ве литературе Холокосте», бэгъдовой комики бири суьфдеи э Уруссиет ведибиреи бирмундеи симфоникие поэме гьейвэхдине гьовой музыкеи нуьвуьсдегор Давиде-Эзре Оконсаре (Бельгие-Турцие), нуьвуьсде оморигьо э турои нуьвуьсдеи Гирьё Иеремии. Гьемме докладгьо дори менфигIэт э жиге бирегор. Хуьшденкордание гешдегор гIилми эз Догъисту Ирине Михайлове шинох сохди бэхшвегиргьо гуьрдлеме э дин-гIэдотгьо гирье догъи жугьургьо. Эн хуьшде бирмундеи у дори нум «Гирье-гирье э дин-гIэдоти жугьургьо Кавкази». Э жиге бирегор герми ве э менфигIэтевоз гъобул сохди доклад эну, тапшуьрмиш сохди пуьрсуьшгьо. Омбор нушу дореи гирошди ве тозе книг И.Михайлове «Фольклор догъи жугьургьо», бирмундеи комики, э у хьисоб ве хуьшдени нуьвуьсдегор, гирошди э менфигIэте пуьруьшсохи э бэхшвегири вожиблуье уруссие ве де вилеетиге гIилмчигьо. Евгение Назарове, рэхьбер магистерие программе э зугьуни ве культури догъи жугьури э РГУ нум Косыгине, ихдилот сохди э товун овхьолет гIилмие мэхьшово э гьисдигьо жире гуманитарие данани, э товун, эри чуь гереки дофус зере книг э серлэгIэеи дин-гIэдоти хэлгъе ве екиге, чуь доре ижире менфигIэт бэхшвегиргьо жирей корисохи межлуьс. Э рамке гуьрдлеме бири гировунде чор лекцие, хундигьо рэхьбер кафедре зугьунгьо классикие Мизрэхь Уилламетие университете Мери Бахчиеве (США), рэхьбер кафедре еклуьгие динлуье хэлгъие музыкеданани ве гьейвэхдине технологие Бакуние Академие Музыке Тариэлем Мамедове (Азербайджан), доцент Московие Хьуькуьмлуье консерваторие нум П.И.Чайковске Романе Насонове ве бердегор гIилми корсох Хьуькуьмлуье институте мэгIрифетданани Гюльтекин Шамилли, бирмундигьо э гъосуьт «Лугъот гирье: эз динлуье гуьнжолуьи э ки мэгIрифет бэшгъэ жире» рэхь кори сохдеи дуь э екиревоз гъэдими одомие гирьегьо э шегьергьо – музыкеи дин-гIэдоти.
Сэхд сохде ве эхирлуье фикире нушу дореи бири 23-муьн май. Гьемме бэхшвегиргьоре гIэмел миёв эн хуьшде фикире гуфдире, пуьруьш сохде докладгьо ве тапшуьрмиш сохди гьисдигьо пуьрсуьшгьо. Э артгьо гуьрдлеме бири гъобулсохи гъэрорноме гьевел дофус зере гьемкорсохе жофо э комики мибу бирмунде гьемме гъосуьтгьо гуьрдлеме ве дураз сохдеи гьисдигьо проекте э гIэредисциплинарни гузети э бинелуье мескен Хьуькуьмлуье институт мэгIрифетданани чуь бердегор институте Уруссиет э товун хундеи дануьсдеи уруссие ве де вилеетиге мэгIрифет.
