Чуьтам гьемме социальни-экономически параменди республики э гьевелие сал? Келе бире бинелуье отрасльгьо экономики те цифровой э гIуьмуьр расиреи? Ве еккейге пуьрсуьшгьо, пуьруьшсохи э суьфдеи э и сал гуьрдлеме Хьуькуьм РД.

Сернуьш Хьуькуьм Абдулмуслим Абдулмуслимов гуфдире гьелелуьге гьемме социально-экономически параменди республике э 2023-муьн сал.

«Гереки гуфдире, чуьки угьо бегьеми хубе, бинелуье индикатори веди сохде зевер бире. Хубе барасигьо бирмунде промышленность. Пулдореи э бинелуье капитал корхоне ве идоре зевер бире. Муьхькем сохдеи коргьо эн хуьшдере хозяйствой дигьбони. Инжо зевер бире э 5,8%. Иму дануьсде э 40% зевер сохде тумшени хьэвуьжгьо.

Мейду дуне зевер бире э 500 га ве гуьнжуьнде 31,4 гьозор га, вечиреи эну зевер бире 150 гьозор тонн, чуьки гьисди хубтее бирмунуши параменди дунекошдеи э республике э хьисоб овурде гъэдерлуье гъойде мелиоративни комплексе. Республике бире бинелуье корсох емиш э вилеет. Э 2023-муьн сал кошде 2,2 гьозор га богъгьо, чуьки бире омбор э гьемме торих кошдеи богъгьо. Унегуьре хозяйствой дигьбони бинелуье отрасль догъистуи экономики,кумеки доре хоригъуллугъсохие мибу зевер»,- гуфдире А.Абдулмуслимов.

Зиед сохде ве вокурдеи отрасль, доруние гъэдер коргьо бирмунде зевер биреи, вокурде хунгьо зевер бире э 161% эз 2022-муьн салевоз.

Иму ведиреморе э суьфдеи жиге э гъэд субъектгьо ульке, чуьки гьисд сохде 18 гьозор кифлет, комики хубте сохде хунгьо эн хуьшдере, гье у на 36% зевер риз гъэдерлуи 2022-муьн сал.

Э хошвегириревоз бирмунде зевер биреи хэржисохие желдилуьи могьлугъ. Гье у шогьоди доре фурухдеи. У зевер бире 4,5%»,- гуфдире у.

Бирмунде Абдулмуслимов ве верзуьши э вокурдеи социальни объектгьо. Э гофгьо энуревоз, Хьуькуьм хьозур сохде вокурдеи ве оборудовани социальни идоре соводи ве дошдеи жунсогъире,муьхькем сохде материально-технически бине, э 2023-муьн сал гъуьч сохде 29 бохчей гIэили, вокурде гене 16 школе ве гене 20 бохчей гIэили э кентгьо.

Э гофгьо Сернуьш Хьуькуьм, зевер бире проектгьо э гуьнжолуьи хоше шегьери иловле. Э гирошдигьо сал хуб сохде 144 жэгIмиети жиге. «Гье у лап вожиблуье эри зигьисдегор, жейле э чуькле шегьер ве кентгьо. И коргьо зиед мибу»,- гуфдире премьер-министр.

Абдулмуслим Абдулмуслимов бирмунде барасигьо э коргьо рэхьи: «Иму те эхир бегьем сохде барасигьо э тозе сохдеи авторэхьие риз, хуб сохде региональни ве муниципальни илчигьо.

Э гьевелие сал бегьем сохде гъуьч э 540 жиге куче-рэхье ризе дуразовуне гировундеи 260 км, э кор венгесде 37,3 км рэхь э параменди гIэрейхэлгъие транспортни сиро «Софун-Дорум, песде тозе вокурдеи автомобильни жиге дегьишдеи Яраг-Казмаляр дегьишдеи автотранспорте овгъотгьо бие бу зевер э 3 гиле ве гуьнжуьнде 1400 транспортни овгъотгьо э шеви-рузи»,-гуфдире у.

Песде Сернуьш Хьуькуьм гъимете барасигьо параменди корхоне э гIуьмуьр расиреи бинелуье отраслей экономики. У бирмунде,чуьки и коргьо желди параменди Зевербире риз гъдерлуьи цифровизации социальни гъуллугьи ве отраслей экономики. Унегуьре Догъисту вихде эри гировунде э ноябрь гIевелине сал Каспийского цифрового гуьрдлеме.

«2023-муьн сал бире вожиблуье цифрового параменди Республики Догъисту, дануьсде воровунде коре э овурде расунде хэберлуье секонеисуьзи, параменди цифрового хьуькуьмрэхьбери, гировунде хьуькуьмгъуллугь э электронный жире. Э Догъисту бире суьфдеи э нуьвуьсдеи эки духдир эз Еклуье портал Хьуькуьмгъуллугь.

«Автобусгьо, комики гировунде одомигьоре э шегьери ве гIэрейшегьери берде э безналични доре гьимете гьейсохи гуьжунде 15,36% (500 ед). Гене еки вожиблуье ве барасилуье бирмунуши: 99,5% данание хьуькуьмлуье жэгIмисоводлуье идоре дарафде э системе Дневник. Ру. 64,8% хундегоргьо хьуькуьмлуье соводие идоре вегуьрде пулсуьзе соводие «Уруссиети электрони школе (зевер э 12%). Гировунде э электрони формат хьуькуьмгъуллугь 82 социально вожиблуье гъллугьгьо»,- гуфдире у.

Э республике зевер бире мерэгъ э прграммирование ве хэберлуье технологии. Гереки омборе одомигьо вегуьрде э прфильни соводи ве корсохгьо и профиле. И мерэгъ овурде э зевер биреи соводие рэхь э хундение идоре республике.

Э гьемме гировунде коргьо э 2023-муьн сал бирмунуши э цифровой зрелости э республике веровунде э 62,45% э сер плангьо э 59,1%.

Оммо коргьо э и рэхь герек нисде поюнде. Э пушо гьисди келе коргьо э цифровой параменди ве э и сал ве песде.

Везифе – дошде вечире э и зуригьо ве э ер овурде, чуьки эхир эн и коргьо гьисди хубе дегиши э зиндегуни одомигьо»,- гуфдире у.

Министр цифрового параменди РД Юрий Гамзатов э ер овурде, чуьки э 2022-муьн сал бирмунуши цифровой зрелости э Догъисту гуьнжуьнде 53,6% эки планови гъэдуьр 46%. Э 2023-муьн сал бире гъдуьр 52,4%, эки планови гъэдуьр 59,1%.

Ю.Гамзатов ихдилот сохде, чуьки гьисди э портал хьуькуьмгъуллугь 82 социальни мэгIэнолуье гъуллугьи, нуьвуьсде э соводие идоре сенигIэткорлуье соводи,нуьвуьсдек э бохчей гIэили дореи пулгьо э бебе-деде эри денишире э гIэилгьо ве еккейгьо.

Гьмме э 2023-муьн сал доре эз портал Хьуькуьмгъуллугьи 4,5 млн эрзо эри вегуьрде федеральни ве муниципальни гъуллугь.

Э 2022-муьн сал бире доре 2,5 млн эрзо э вегьрде гъллугь.

Ю.Гамзатов бэшгъэ е гъэдер расире пуьрсуьш параменди электрони документообороте. У мэгIлуьм сохде, чуьки гьеисэгIэт э хьукуьмлуье хэберлуье системе «Системе электрони документообороте Республике Догъисту» дарафде 2 гьозор идоре. Э и сал гереки те эхир бегьем сохде 100% дарафдеи эки эну.

Э товун параменди цифровой дошдеи жунсогъире ве дешенде хэберлуьи технологи ихдилот сохде министр дошдеи жунсогъире РД Татьяна Беляева. «Гуьнжолуьи инфраструктуре э федеральни проекто доре гьемме игърол эри хубе коргьо э дошдеи жунсогъире хэберлуье системе ве фирегь лов сохде ЕЦП. Эки эну дарафде 126 идоре республике ве 1663 угьоре мескен. Э ЕЦП кор сохде 36 гьозор духдир ве еккейге корсохгьо.

Э Догъисту кор сохде жейлеелуье портал хос сохдеи гъуллугь «Эки духдир», комики дарафде омборе миникини кори сохдеи дуь э екиревоз э хос сохдеи идоре э электрони веди. Гене дешенде тозе гъуллугь»,- гуфдире Беляева.

Э гуьрдлеме бире гуш дошдеи бирмундеи рэхьбер хьуькуьмлуье хунелуье инспекции РД Яхья Бучаев, министре соводи ве гIилми РД Яхья Бучаев, министре транспорте ве рэхьие сэхьиблугъи РД Джамбулат Салавов, жигегир сервор Минстрой РД Александр Нестеров.