Тозеден э хуьшде дировунде беден бэгъдовойтозесаллуье мигlидгьо кумеки мисоху дузгунлуье хурек, э гешдегьо рафдеи ве массаж, хьисоб сохде духдиргьо. Эри вогошде э гъэдер хуьшде гереки э е вэхд дебе сохдеэз мол ичкуи, ширинигьо ве фастфудгьо, оммо гlэмелнисе оморе гисне мунде.
Тозесаллуье вэхд форигъэтии – вэхд темэхь э зиёдгъэдериехурек ве мол ичкуи, пес шенде вэхд хове, недебиреи желдиенебуге эшкуново. Чуьтам гlуьзет сохде духдиргьо, гьеммегье и гьисди гуж зереи эри беден одоми.
Хубтеи эз гьемме эз гъонун не ведарафдеи, эри чуьки беденегерек не бу тозеден э хуьшде дировунде, оммо эгенер не дануьсди хуьшдере гуьрде, гереки очугъ сохде гъэдербедхэржи эри беден.
Гереки гирошде э жейлее хурек: хурек миё бу пенж-шеш гилеэ руз чуькле гъэдеревоз.
Хэйрлуьни юксохе пегьриз э бине совусде руьгъэнисуьзешилповгьо, гlовелуье гlошгьо, дуьшуьнде омореруьгъэнисуьзе гушд, оммо хубте мибу керг ве жэгl. Эри чуькивогошде э хубе хьол-овхьол, гереки неки дузгунлуье хурек, оммо ве гьенжирение режим.
Э и товун гуьре омборте одомигьо гьенжиренуьт лап кем, жейле зимисду. Бежид э сереботи кем гьенжиреи зуте оморерасире пир биреи э 10-15%, оммо нечогъигьо пире одомигуьре – те 40%. Унегуьре духдиргьо несиет доре э товун эричуьки э вэгlэдо ю гьенжире гlов, гьемиге асант сохде и коре – норе э пушой хуьшде э зир дес гlове.
Вожиблуьи эз жерге вегуьрде гурунде хуреке: буьржуьнде, шуре, маринованни, фастфуд. Эгенер юксохе пегьриз кумекине дори, хьэсуьл омори дорд ве дуьлгири, верэхширеи, гогьгереклуьи руй бире э духдир, эри чуьки эз жерге вегуьрдезэгlифи эз огъухури, нечогъи чинедуне, парамендипанкреатите ве екигегьо нечогъигьо.
Бирени ве екиге песинигьо: одомигьоре э мигlидгьо воисдениэ вэхди ю сохде гьемме кор ве гье бирден, фанатгьой спорт норени э пушой хуьшде гьер рузине боржбери.
Э бирмунуши гъэдер хурек миё бу деберде мэхьсуьл, гlоширбелокгьоревоз ве аминокислотгьоревоз. Оммо, эгенер гьисдидорд э сине, нефесдомундеи, гереки руй биреи э меслэхьэтсохдеи эки духдир.
Э жерге э зиёдгъэдерие хурек диеш еки фирегъ мэгlлуьмлуьемуьшкуьл э мигlидгьо мидануь бире зулумие тегьер мол ичкуи, гьэгъигъэт бэгъдовой дуразкеши вэхд форигъэтиизевер бире гъэдер мол ичкуи зэгlфи эз огъухури венечогъигьо. Гъонунепузмиши э кор жигер гье бирден сеч сохде нисе бире.
Омборе бедел гьенжире мол ичкуи ведировунде оморени эзжигер, коминики уре э гъэгьр венгесде. Э вэхд гье у корхьэсуьл оморе зарали сохдеи эри жигер мэхьсуьл – ацетальдегидрогеназа, коминики ве вечаруьндени уре. Э жигер гьисди божеренемэгlрифет тозеден э хуьшдедировунде, оммо омбордекиш нечогъигьо жигер эз мол ичкуиэ зутеи гирошдени дордсуьз. Суьфдеи жире веди биренизевербиреи хэсдеи, гъонунепузмиши хове, зобу биреи овхьолпусде.
Чуь тегьер, э ижире нишоне нисе бирмундеи тигъэте, фикирсохде оморе и хьол-овхьол э зиёдие хэсде биреи.
Унегуьре гьеле эгенер ишмуре гьечи оморени, чуьки гьенжиремол ичкуи омбор нисди, гереки сохде жерге кор эри тозеден э хуьшде дировундеи ве темизсохи, эри чуьки не дегьишдеигурунисохи. Суьфде, чуь гереки сохде – битов согъэ тегьербурра гьенжире мол ичкуи. Лап вожиби э кор венгесдедузгунлуье хурек, дебердеи э хурек бирмунуши гъэдергlошгьо, суке шилповгьо, э бугъ хьозуьрлугъи сохде оморигьожирей хурег.
Э жирей хурег ёгъин миё бу дарафде мэхьсуьлгьо, гlоширгьисдигьо антиоксидантгьоревоз – гье у гъирмизине, норунжеве савзе емиш ве хьэвуьжгьо.
Вожиблуьи эз жерге вегуьрде руьгъэние, буьржуьнде, копчение ве туьнде хуреке. Гисне мунде енебуге е жире хурекхурдеи гlэмел нисе оморе.
Эгенер хьол-овхьол хуб не бире ве хьэсуьл оморе бедгумониэ товун гъонунепузмиши кор жигер, гереки руй биреи э духдир. Сенигlэт кор миё бу фуьрсоре э диагностике сохдеиэри дануьсде гъэдер бесхунвегири жигере. Нечогъире гlэмелмиёв дануьсде энжэгъ э кумеки гешдеи гlилми: фегьм сохдеихуне, УЗИ.
Хос сохде, э межбур биреи эз гъэдер нечогъире, ёгъинетемизсохи беден одомире, дермугьоревоз. Гьеле дуьшуьндесавзигьоре гереки гьенжире энжэгъ э фегьмгери духдиревоз. Хуьшдени хос сохдеи гlэмел нисе оморе.
Разисохдеи хурек кумек мибу неки тозеден э хуьшдедировунде беден, оммо ве э согъ муьхькем сохде иммунитет, чуь э вэхд ю герек гьисдигьо э гье и вэхд сал. Э зимисдуневэгlэдо э хурек миё бу дарафде зиёдте буллуье векалорийнигьо жирей хурег – гереки диеш омбортебелковигьо: гушд, керг, жэгl, хое.
Нисе дебе сохде мэхьсуьлгьоре, гlошир гьисдигьовитамингьоревоз ве гереклуье микроэлементгьоревоз. Гье у хьэвуьжгьо, савзи, емишгьо. Оммо ширинигьо ве буьржуьндеоморе эз хэми ширинигьо, э трансруьгъэнигьоревоз веуглеводгьо, ширине газировани дуьшовгьо миё бу гъэдерлуьтерг сохде оморе.
Лап хэйрлуьни ве хуьшгеемишгьо – э угьо дери клетчатке, минералгьо, микроэлементгьо, витамингьо, оммо ве омборешекер, унегуьре гереки миёнее гъэдер.
