4-муьн февраля э жугьури-догъие жэгмиет дин-догIотие бине ОГЕ э Сокольники бире мерэгълуье шахматни бэхьсгири, э комики гъобул сохде бэхшвегири 29 баз эн шахмате жире-бе-жире гIуьмуьрлугъи ве денилеи. Бердегор ведиреморе Имануил Пейсахов. Э гофсохдеи СТМЭГИ Имануил ихдилот сохде, чуьтам омори э шахматгьо, гуфдире э товун нушу дореи эз бэхьсгири ве везифгьо э биёвгьо вэхд.

Эзже оморе кифлет эн ишму? Ихдилот сохид екем э товун хуьшде.

Бине эн ме эз Дербент ве дигьбон Гъирмизине Слобода, зенде оморем ме э Казань. Унжо варасде физико-математически данани дореи №131. ГьейсэгIэт ме хундегор 3-муьн курсе НИУ ВШЭ. Гьеммише мерэгълуь бире математике, унегуьре рафдем э экономически рэхь. Гье евэхди э хундеиревоз кор сохде э гIэрейхэлгъие компании э консалтинг. Мэхьшево сохденум параменд бире ве те эхир бегьем сохде барасигьо э коргьо пулевоз. Возиренум э футбольни десде э университет, омбор э сафар рафденум.

Кейки ишму сер гуьрде хундеи шахматгьо? Чуьтам оморе э и жире эн спорт?

Ме бире чор сала, кейки келебебе эн ме андуьрмиш сохде э ме бинелуье гъойдегъонун. Кем-кем, ме сер гуьрде возире берде уре. Дире мерэгъ эн мере э возиреи, бебе-деде дори мерке э спортивни школе э сер шахматгьо ве шашкогьо, унжо ме рафде расире суьфдеи барасигьо. Муьгьбет эки шахматгьо дори мере келебебе. Бэгъдовой рафдей эн у э Исроил, у зиёд сохде кумеки доре э ме. Э шахматни школе уре э ёр овурде э зиёдие гермирево, э ёр гуьрде, чуьтам у гьеммише гъэлхэнд поисде э песой неве.

Воисдени ишмуре омборе вэхд доре шахматгьоре э биёвгьо вэхд?

Гъуллугь эн хуьшдере э шахматгьо ме бегьем сохде, параменди бире ве пушорафдеи э еккейге рэхь. Не денишире э и, ме мунде боворин эн хуьшде дуьлсухуни эки шахматгьо ве кими вэхд хош вегуьрде э возиреирево, сер кешире шахматни гуьрдноме 1-2 гиле э мегью.

Бегенмиш бире ишмуре э ОГЕ? Чуьтам гъимете идоре бэхьсгири?

Мере лап бегенмиш бире! Бэхьсгири бире э гуьнжо овурде э гьуьндуьре риз гъэдерлуьи. Жейле воисде гIуьзет сохде коре Борисе Нисанове, комики бире э гуьнжоовурдегор ве дивунчи бэхьсгири. Бэхшсохдеи возирегоргьоре э гьееки, доре жирелуье гьовой хори гуж зереи э бэхьсгири.

Чуьтам гъимете минкини эн хуьшде э пушой сер гуьрде бэхьсгири ве чуьтам гирошде бэхьсгири?

Ме гьич гъиметесуьз минкини эн хуьшде, эзу товун ки оморе э бэхьсгири чуьтам вомухундегор чуьклеи бироре. Оммо воисде гьобул сохде бэхшвегири. Бэхьсгири гирошде желди, хьову бире гъувотлуье. Э полуфинал уже не бири асанте дуьшмен, бире гьувотлуье бэхьс. Те песини вэхд не дануьсде ки барасире берде.

Комини возиреи эн ишму э бэхьсгири мунде э ёр омборте?

Белки, эхир… уре иму э Семеном Пейсаховым возире э жейлее буьлуьнди. Гьовой хори возиреи э ёр овурде мэгIлуьмлуье шахматни гъовхо, возиреи эри шахматни тож.

Чуьтам ишму доре хосиетноме возирей эн ишмуре?

Белки, возирей эн ме сеч биреи дуь э зеки мэгIлуьмсуьзе. Жейле гье у веди бире зуинее гIуьмуьрлугъи, кейки возире селигъэсуьз ве вес нисе сохде гуьрд сохдеи.

Комини эн ишму севгил сергуьрдеи? Комини хьисоб бире гьиметсуьзе ве эри чуь?

Севгил эн ме сергуьрдеи – куьгьнеиндийски гъэлхэнди. У гьисди жирелуье, оммо э у ме гьис сохде хуьшдере боворини. Бежит, э кор венгесде и сергуьрдеире, ме бердеи возирере, гъэдмегъэриш сохде хьовуре эн хуьшде корисохи ве норе желе. Зиёд гъиметсуьз ме хьисоб сохде сергуьрдеи э 1.b3 (сергуьрдеи Ларсена). Э и сергуьрдеи гьисди минкини эри тозе ве эгъуьлменде корисохи.

Чуьтам хьозуьр бире э бэхьсгири, комини хундение тегьер э кор венгесде?

Гьич. Э дуь руз те бэхьсгири хуб гирде шобботе э кифлет. Гье у гьисди хьозуьрлугъи.

Бовор сохде ишму э пушоки дануьсдеи, бирмундеи тигьэте э пушой возиреи?

НэгI. Оммо э бэхьсгири Уруссиет э Сочи э гъэд кукгьо те 15 сали бебей ме рэхь сохде мере э песини бэхьсгири. Инжо э пушой ме гирошде сиегь назу. Ме поисде. Бебе гуфдире: «Кук ме, гереки рафде э иловле гешде». Э эхир ме дир бире, оморе боворини э бараси. Ме вегуьрде 4-муьн жиге э бэхьсгири Уруссиет.

Комини книг кумеки доре эри возиреи шахматгьо?

Гье у книг гроссмейстер Александр Котов «Сипи ве сиегь», э комики ю хуьшдени нуьвуьсдегор ихдилот сохде э товун зиндегуни суьфдеи уруссиетие чемпион вилеет эсер шахматгьо Александре Алехине.

Ки гьисди лап хубе шахматист вилеет, кире ишму вихде?

Ме вихде Эмануил Ласкер, комики бире чемпион вилеет 28 сал. Гене э и нуботноме дарафде Магнус Карлсен, комики бире бибесгъунлуье.

Чуьки эри ишму вожиблуье э шахматгьо: гъэножогъи енебуге везифе?

Гье у вожиблуье коргьо шахматни возиреи. Э и пуьрсуьшгьо гереки офде рази биреи э гIэрей гъэножогъи фикирсохи ве везифе.

Эри чуь возире э шахматгьо – лап хуби?

Возире э шахматгьо – гье у хубе корисохи, э омборе войнегьо. Гье у параменди сохде божеренемэгIрифет эки гъобул сохде гъэрорноме, хуб сохде гъэйгъу, параменди ёровурди, хунде ветовусдеи ве везифе нореи. Шахматгьо гьисди мерэгълуье нубохундеи, комики параменди одомире, кумеки доре хуб сохде зиндегунире.