Йом-Кипур э 2024-муьн сал: торих, дин-гlэдотигьо ве тегьер гировундеи мигlиде

Мигlид Йом-Кипур (уре диеш нум гуьрде дивуние руз) гъоимлуь вегирлуьи э ёгьудии. У руз тэгlнит, тубо ве копоре гlовунгьоре.

Чуьтам ве гьемме жугьурие ёргири руз ве сал, Йом-Кипур гуьрде оморе дуь шеви-рузи, чуьнки сергуьрде эз чуьшме нуьшдеи офтои ве верасунде оморе э нуботлуье шев.

Гъобулисохи Талмуд гуьре э Йом-Кипур гьерки вегуьрдени эз верзуьши хуьшде. Э гье и рузгьо Худо хьэгъэ норе бирмундеи хуьшдере эн гьемме одомигьо э гирошдигьо сал. Йом-Кипуревоз бегьем бире дегьирузине е гъэдер тубо.

Э 2024-муьн сал мэгlлуьме Йом-Кипур гъисмет бире э 11-муьн октябрь ве дуразкеши миё бу те нуботлуье дарафдеи офтои, 12-муьн октябрь. Мигlид гирошдени эз е лэгlэзе дегъ рузи бэгъдовой сергуьрдеи жугьури Тозе сал. Мигlид Йом-Кипур бежид офдорени э шоббот. Унегуьре гьисди екиге нум «Шабат шабатон» (шоббот шобботигьо).

Торих мигlид

Гировундеи Йом-Кипуре богълемиши э хилоси жугьургьоре эз вавилонски есири. Е гиле э нимедеври э гьемме вилеет шофар зере оморебу. Шофар зереи дори дануьсде э товун юбилейни сал. Сохде омори у э руз, э эзуновлейге бире гъозие вегуьрдигьо нум Йом-Кипур. Эз дин-догlот литературе мигlид Йом-Кипур бисдо эн хэлгъ. Гьэгъигъэт э Йом-Кипур нови Моисей, ведебердигьо жугьургьоре эз чул, вегуьрди Сенгъ э нуьвуьсде оморе дегь весиетгьоревоз.

Хьисоб бирени, чуьки Сенгъ весиет гьисди бинелуь торихлуье зиреклуье когъоз хэлгъ жугьури.

Гьэгъигъэт дореи э Моисей Сенгъ весиет – вожиблуье дэгъдэгъэ э омборедеври торих ёгьудии. Э бараси гье у бири расире еклуьги э гlэрей жугьури хэлгъ ве Худоревоз, михьило сохде оморигьо гьемме гlовунигьо ёгьудигьоре. Бисдо у ёгъин ужире дегьимуьн тишрей э ёгьудии луьвэхь. Ве гье у руз бисдо нум гуьрде Йом-Кипур.

Тегьер ве гlэдот мигlиде

Э мэгlлуьме Йом-Кипуре жугьургьоре гlэдоти фол вешенде – мидуь Худо угьоре диеш сал зиндегуни енебуге нэгl?

Вохурдеи мигlид вожиблуьи десов сохдеиревоз, вокурдеи сипре парталгьо, комигьоки гуфдирени э товун темизи фикирсохи.

Копорот – у, кейки э зевер сер инсон вежегьундени зуьнде керге, эзуновлейге дорени у керге енебуге пул косибгьоре.

Диеш екиге гlэдот гировундеи Йом-Кипуре – дегесунде шуьверевоз кифлетие шэгlм. Уре нум гуьрде «Нэр Хайим» (шэгlмгьо зиндегуни). Угьо миё бу сухде те эхир мигlид.

Гьемме одомигьо э и мигlид миё бу дуь э екиревоз лап эдеблуь ве тигъэтлуь. Э Йом-Кипур корисохде жерге гlэмел нисе оморе коргьо. Меселен, вэхдгирошдеи гьемме рузе гlэмел нисе оморе хурде, гьенжире, дес-руй шушде, гъуллугъ сохде э пусд хуьшдени. Гlэмел нисе оморе гьемиге э Йом-Кипур вокурде партал эз пусд ве гъэножогъи э гlэрей мерд ве зен. Оммо гlэмел миёв тубономе бире ве э ёр овурде куьндлуь муьрде гъовумгьоре.

Чуьтам ве э вэхд гьер жугьури мигlид, э Йом-Кипур гъоимлуье жиге дорени э гъэдиш.

Мердгьо вокурдени э хуьшде чодуре – талит – ве теклуье гиле э сал рафдени э уревоз э шевине гъуллугъ сохи э Нумаз. Кейки офтои дарафде мибу э песой уьфуьг, оморе расирени вэхд Маарива, шевине гъэдиш, ве диеш эки эну – слихота (бэхшлемиши). Серзиёди динбоворсохдегоре жугьургьо мидануь гировунде э нумаз гьемме шеве. Варасдени мигlид були-фирегьуни хурек хурдеиревоз.