2-муьн июль Сервор РД Сергей Меликов гировунди гуьрдлеме э вэхд ю герек гьисдигьо пуьрсуьшгьо.
Э кор бири пуьрсуьшгьо э товун жугьоб дореи хьуькуьм э руйбиреи одомигьо, гене гъэдер э гъэршуй кори сохдеи рушвохури э дошдеи жунсогъире, веровундеи хьуькуьмпрограмме «Миллетлуье системе фирегьунетегьерлуье гьисдигьо».
Руйбиреи одомигьо
Жигегир рэхьбер хьуькуьм эн серкори Серворе ве Хьуькуьм РД Махач Омаров гуфдире э товун руйбиреи одомигьо э песой июнь. Гьемме ЦУР Догъисту бирмунде омборте 8,4 гьозор руйбиреи одомигьо. Э органгьо веровундение хьуькуьм фуьрсори 3170 руйбиреи, э муниципалитетгьо – 3235 руйбиреи, э жиге жуьр-бе-жуьрелуье овгъотдорение идорегьо – 2052 руйбиреи.
Омборте гъэдер электродореи. Екигегьо пуьрсуьшгьо е гъэдер расире ведешендеи хинике гIове ве э вэхд ю нисе ведебердеи хокоруре. Э сереботи омборе гъэдер пуьрсуьшгьо э коргьо ЖКХ шогьнишон гировунде дузе эфире э бэхшвегири жигегир рэхьбере шегьер Махачкеле. Хьуькуьм эн серкори шогьнишон мэгIлуьм сохде, чуьки э гьонине вэхд э норе везифе кумекии доре гъэдерлуье санитарни гьово жиге шегьере эки гьисдигьо спецтехнике э гъэдер 56 ек гене дори 16.
М.Омаров гуфдири э Сергей Меликов э товун у, комини пуьрсуьшгьо бири бинелуье э социальни тургьо э июнь. Э суьфдеи нубот у бирмунде, чуьки э хэберлуье фирегъунетегьер нушудорегоргьо жире-бе-жирее одомигьо жэгIмет дивун бурра бедкорлуье актгьо 23-муьн июнь. Одомигьо хьэйрон бире игиди корсохгьо човучи ве гъуллугъчи дин-догIот хочперези ве гуфдире биразии фикиргьо бедкоре ве экстремизме.
Жерге руйбиреи э товун зевер биреи эз 1-муьн июль гъимете э песой гьейсохи э маршруткгьо Махачкале те 32 монет.
Ишмуре гереки бизнесе вокурде гьечи, эри чуь э сер хуьрд сохдеи мошине бири овгъотгьо эри гъуьч сохде, восдоре запчастьгьоре. Нисе могьлугъ гереки э песой гье у пуле доре. Э Москов дегь сал гъимет нисе зевер бире, гьечи ве э Санкт-Петербурге ве екиге келе шегьергьо. Гье у бире гъэгъигъэт э Махачкеле»,- гуфдири Сергей Меликов.
У огол зере рэхьбергьо шегьергьо вегуьрде дуьлтижи гъэножогъи э и пуьрсуьш: «Гье у эн ишму ёгъине гъэрхунди ве войге, эзу товун ки пул дореи эз и корхонегьо рафде э муниципалитет. Ишмуре гереки дуьлтижи пуьрсуьре эз рэхьбергьо идорегьо, комики зевер сохде гъимете э песой гьейсохи!».
Гьемчуьн Меликов риз кешире, чуьки гьово жэгIметие транспорте бежит нисе э гуьнжо оморе гьеймогьоине стандартгьоре.
Сервор регионе ёровурде, чуьки эри гъэрорноме гье у четинире э республике веровунде Фикир программе параменди жэгIметие транспорте РД э вэхд те 2030-муьн сал. Э товун гировунде коре э и гъэдер ихдилот сохде министр транспорте Джамбулат Салавов. Э гофгьо энуревоз, гьемме республикански транспортни корхонегьо еклуьг бире э е идоре – «Дагавтотранс». Коргьо мибу бегьем сохде э куьнди дуь мегь.
Рэхьбер идоре риз кешири, чуьки эри Махачкеле бири восдоре тозе гьеймогьоине автобусгьо, те эхир сал шогьнишон мидану вегуьрде гене 61 автобусгьо.
Гъиметдии органгьо хьуькуьм ве муниципальни соводи
Э гъуллугъи сервор регионе ЦУР хьозуьр сохде когъоз э товун жугьоб доре органгьо хьуькуьме ве муниципальни соводигьо э руйбиреи одомигьо э социальни тургьо. Гуьнжуьнде гъиметдии органгьо веровундение хьуькуьм ве муниципальни соводи э зурие жугьоб дореи э руйбиреи.
Суьфдеи э гъиметдии э гъэд органгьо веровундение хьуькуьм – Минтранс ве Минстрой. Гъонунепузмиши гьисди э Минтебиете Догъисту. Идоре эри жугьоб доре э пуьрсуьшгьо гереки ек орине.
Э гъэд муниципальни соводи э суьфдеи э зурие жугьоб дореи э руйбиреи одомигьо Хасавюрт ве Махачкеле, гьемчуьн Казбековски улке. Э эхир гъиметдии Магарамкентски ве Гунибски улкегьо.
Э гъэрорноме и четинигьоре ЦРУ РД э пушо норе э кор венгесде нишонбирмуние гуьнжолуьи, комики бире тогIин сохде э гьер органгьо веровундение хьуькуьм ве муниципальни соводи. Эзуш бэгъэй, э органгьо веровундение ве муниципальни хьуькуьм норе жигегир рэхьбере, комики мибу жугьобдорлуье э песой э гуьнжо овурде коре э руйбиреиревоз.
Э хьуькуьм республике фуьрсоре кумекие тэгIрифноме эри э кор венгесде ве гъобули норе ихдиёрие когъозе. Сергей Меликов гъуллугъ дори э кабмин вегуьрде и когъозе э фегьм сохде ве э кор венгесде фикире.
«Хосде зиёд сохде и коре ве хэбер дореи э товун эну гьер мегь», бирмунде сервор республике.
Дегишбиреи системе сервори сохде Махачкелере
Э гуьрдлеме С.Меликов мэгIлуьмети доре – э Догъисту мибу э гуьнжо овурде корлуье десде э дегишбиреи системе сервори сохдеи Махачкелере. Зутеине хэёл сохдеи бинелуье сервори сохде э песини нисдсохдеи доруншегьери районгьо. Гьевел тозе дегишигьо сервор республике мэгIлуьм сохди э хуьшдени фуьрсореи.
Гъонун э товун бэхшсохи шогьнишон э се муниципали мескен бири гъобул сохде э 2015-муьн сал. Э хэёл С.Меликове, гирошденигьо везифегьо нушу доре, чуьки у хьэвес не энжэгъ хуьшдере дузгулуь не дори, оммо ве овурди э зиёдие хэржилугъи.
Хьуькуьмлуье Сервор ве Хьуькуьм РД гъуллугъ дори э кор венгесде пуьрсуьш э товун э гуьнжо овурдеи корисохи десде э хуьшде вогосунде нушудорегоргьоре депутати десде. Фегьм сохде омори корисохе десдеревоз фикир мибу нушу доре зигьсдегоргьо республике эри песдеине пуьруьшсохи.
Зиёд гъувотдии жерге кор э гъэршуй кори сохдеи гъонунепузмиши э лой дошдеи жунсогъире
Э товун имбурузине овхьолет бинеденлуь ихдилот сохди э зевер сер гьисдигьо премьер-министр Абдурахман Махмудов. У мэгIлуьм сохди, чуьки бинелуь зигьисдегоргьо вогу сохде э хубе ве е гъэдер вэхд доре оморе духдири кумекии, буше кор мескенлуье десде ве недебиреи тенге сенигIэткор, дерму дануьсде расундеи, вечиреи монети овгъотгьо, не дузгунлуье хэбер э товун доре оморигьо духдири гъуллугъгьо.
Не денишире э гировунде кор, мунди четиние пуьрсуьшгьо. Эз гофгьой вице-премьер, э кор венгесде жерге кор не дори гереклуье бараси.
Эри дузетмиши овхьолет А.Махмудов фикир дори жерге пуьрсуьш. Э гъэд угьо – рэхьберисохи Минжунсогъи РД э гуьнжо овурдеи десде э товун те биреи нисд сохде рушвохури ве екиге пузмиши ихдиёри би зиёдсохи гьисдигьо гъэдер десде, э кор венгесде ве гъобул сохде гьемшегьери гIилм гъонун ихдиёри акт э пуьрсуьшгьо те биреи нисд сохдеи рушвохури э духдири идорегьо, гировунде эхдермиш сохдеи себеб эн десде корсохдегор медицинеие идоре э гъосутевоз очугъи гъолмогъоли мерэгъо, дануьсде расунде корисохи «телефоне ихьдибори» э пуьрсуьшгьо э гъонун не ведарафдеи э гъэрушуйрушвохури жергей гъонунгьо.
Гьемиге вице-премьер фикир дори дануьсде расунде гьевелвэхд ве дузгунлуье гъиметдии сенигIэткорлуье, зиреклуье ве эн хуьшдени ю жирелуь инсон эри деберде хьозуьри сохдеи корсохе ве норе э сэнигIэт серворидухдиргьо. Эзуш бэгъэй, эз гофгьой эну, вожиби ёгъинире дануьсдеи шуморуши сенигIэткорлуье жиге э омборте буьлуьнде риз гъэдерлуьи рушвохури дегьишдеи, гировунде жерге кор фегьмгери э песой корисохи угьо, пушоки дире дануьсдеи эн угьо нуботсуьзе аттестаци.
С.Меликов согъбоши гуфдиреи вице-премьере э товун хьэёлуье доклад ве мейле гуьрди доре уревоз фикир, гъуллугъ дореи э у хьисоб гировунде фегьмсохи э лой хьуькуьмвосдоре оморе чигьо.
Омборе пуьрсуьшгьо, диеш гуфдири у гIэмел миёв бу ми сэхд сохде, эгенер ми гировунде оморе кор пушогири сохдеи жугьобдорлуье корсохгьоревоз э у хьисоб Хьисобсохи палате РД. Сервор регионе э ёр овурди ве э товун гъозие-гъэдер, кейки жейлее клиникгьо дореи гъуллугъо, верзуьндеи эз риз ФОМС, эки гьисдигьо нэгъд гье ижире игъролноме э хьуькуьмлуье медидорегьо, восдоре оморе дермугьо, э комигьоки нисди гереклуьи, ве екиге гьэгъигъэти.
Миллетлуье жире фирегьунетегьерлуье мэгIлуьмети
Э Догъисту зиёд дуразкеши веровундеи хьуькуьмпрограмм. Э еклуье хьуькуьмлуье нуботноме дуьрлуьг хунеи деберди серхьэд 157 могьлугълуье пунктгьо. Бинеденлуь э товун кор гуфдири вице-премьер-министр э хории ве овгъотлуье гъэножогъи регионе Заур Эминов.
Э гъэд муниципалитетгьо овхьолет неборемборлуь: екигьо зиёд веровунде э пушо норе везифе э хьисоб чуь согъэ э республике бирмунуши верафди зевер, екигегьо эз гирошдигьо сал не дануьсде веровунде вегуьрдигьо э сер хуьшде ёгъине гъэрхунди. Гьемме гереклуье корикумекии эз органгьо хьуькуьм республике доре омори, э у хьисоб доре омори монети кумекии э гье у гъосутгьо. Э 9 муниципалитетгьо кор те эхир бегьемини. Э бэхш гьисдигьо нэгъд, хьозуьрлугъи ве дануьсде расундеи картографикеи мол, дебердеи мэгIлуьмети э товун ихдиёрбирегор ве нуботноме идорей дошдеи когъоз мол имуре гьисди хубе бирмунуши э согъ вилеет.
Эз ноябрь гирошдигьо сал э ЕГРН деберди мэгIлуьмети э товун ихдиёрбирегор э гъэножогъи омборте 500 объектгьо дуьрлуьг хунеи, гьисдигьо э хьуькуьмлуье сэхьиблугъи. Гировунде оморе эхдермиш сохдеи себеб э товун гьер ихдиёрбирегор хьуькуьмлуье овгъот. Гьемме те гьемме э республике экуьнди 900 ихдиёрибирегор, оммо э дес гуьрде угьоре экуьнди 15 гьозор объектгьо дуьрлуьг хунеи. Бегьем сохди те эхир нуьвуьсдеи чуьн шекуьл объектгьо газибэхшсохде. Очугъи 1637 км сэхьибсуьзе гази тургьо.
