17-муьн апрель э зир рэхьберисохи суьфдеи жигегире Сернуьше Хьуькуьме РД Руслане Алиеве бири везифелуье гуьрдлеме Хьуькуьме Республике Догъисту. Э корисохи гуьрдлеме бири фегьмсохи жергей э вэхд ю герек гьисдигьо пуьрсуьшгьо, э у гъэдер э гуьнжо овурдеи коргьой корсохгьой гъэйгъукеши ве гъэйгъусохи, гъэдергьо э сер параменди и коргьоре, веровундеи дуьруьжде пуледорение проектгьо э 2024-муьн сал, гьемчуьн бодо доре артгьоре социально-экономически
параменди регионе ве веровундеи республикански бюджете.
Параменди коргьой бинегьо гъэйгъукеши ве гъэйгъусохи
Суьфдеи э везифе рузе бири пуьрсуьш э товун э гуьнжо овурдеи коргьой бинегьой
гъэйгъукеши ве гъэйгъусохи ве гъэдере параменди уре.
Руслан Алиев бирмунде, чуьки и пушогьо ихдиёригьо э и пуьрсуьшгьо дори Министер-
стве жофоре ве социальни парамендигьоре, чуьки гьишде зевер сохде барасигьо коре.
У риз ккшири, чуьки гъэдер етимгьо э республике кем бири э 1000 одоми, оммо гье у бинелуьеи бесде э гуьнжо овурдеи
э нуботномегьо, нисе э зуте мэгlлуьм сохдеи етимьетире.
Вожиблуье корисохи гьисди кор э кифлетгьоревоз, комикигьо дери э четиние зиндегуние гъозие. Министр жофо
ве социальни параменди республике Магомедзагид Кихасуров гуфдири, чуьки э корисохи фегьмсохигьо бири веди
гъозие-гъэдер, кейки муьзде дореире вегуьрде нисе дениширегор, биологически бе-
бе-дедегьо. Э товун эну э 40 районгьо ве шегьергьо бири фуьрсоре гьисдигьо э прокуратуре эри гъобул сохдеи гъэде-
ре. Эри хубте биреи гъозиере э песдеине Минтруд РД зиёд сохде тозеден фегьм сохдеи
нуботномегьоре э вегуьрдеи хуне эри гlэилгьо-етимгьо ве мигировуну хундение пуьруьшсохигьо эри сенигlэткоргьо,
комики кор сохде э пуьрсуьшгьоревоз гъейгъукеши ве гъейгъусохигьоревоз.
Пулдореи э параменди Догъисту: тозе корхонегьо, корисохие жигегьо ве гуьм-
руьгъгьо Дуьимуьн пуьрсуьшевоз
гуьрдлеме хьуькуьме бири артгьо веровундеи дуьруьжде пуледореие проектгьо э 2024-
муьн сал.
Чуьтам бирмунде суьфдеи вице-премьер Руслан Алиев, имбуруз э 13 районгьо ве ше-
гьергьо республике веровунде 32 проекте. Гье у эки 35 млрд монет жейлее пуледореи,
фуьрсоре оморе э вокурдеи молеведешендение гъувотлуьигьоре, хоригъуллугъсохие корхонегьо, сафарчие ве
еккейгегьо объектгьо. «Гузети гуьнжолуьи 5 гьозор тозе корисохие жигегьо ве эки 2 млрд
монет гьерсалине налогови омореигьо. Гье у овгъотгьо мирав э вокурдеи школегьо, рэхь-
гьо, софхонегьо ве еккейгегьо социальни объектгьо»,- риз кешири Алиев. У бирмундеи
тигъэте, чуьки э сер гьеммей хэйр проектгьо гьисди ве четинигьо: кимигьо пуледорегоргьо
гъонуне пузмиш сохде вэхде ве нисе веровунде игъроллуье ёгъине гъэрхундигьо. Жейлее гъозие-гъэдер бесде оморе э
вес нисдие фегьмсохи э жигегьо.
Э бирмундеиревоз э товун хорие бедел пуледорение проектгьо бирмунде жигегир
сернуьше хьуькуьме РД – министр э сер хорие ве девлетлуье гъэножогъиревоз Заур
Эминов. Э гофгьой энуревоз, эз 2021-муьн те 2024-муьн сал Минимущество дуь эекиревоз
э профильни идорегьоревоз винире 58 тевэгъэ сохдеи, эз комикигьо э сер 32 гъобул сохди хубе гъэрорноме э товун э ихдиёри дореи хорие муьлкгьоре алверсуьз эри веровундеи проектгьоре.
Имбуруз пуледорение проектгьо те арт Дербенди, Докузпарински, Кизлярски,
Ахвахски, Кумторкалински, Кизилюртовски, Казбековски, Каякентски, Гергебельски,
Карабудахкентски районгьо, гьемчуьн шегьергьо Каспийск, Дербенд, Догъистуни Огни ве Махачкале.
Жэгlмие доруние гъэдер э хуьшде вогосундеи пуледореи зевер сохдеи 35 млрд монет.
Зутеине хэёл сохдеи гуьнжолуьи 4642 корисохие жигегьо.
Э гъэд вожиблуье рэхьгьо — темиз сохдение корхонегьо, вокурдеи гъуногъхонегьо ве
корхонегьо жэгlмиехурекхури, гьемчуьн проектгьо э коргьой хозяйствой дигьбони.
«Бинелуье везифегьо дуьруьжде инвестпроектгьоре – барасилуье э кор венгесдеи девлетлуье девлет, суьфдеи
нубот хорие муьлкгьоре. Во-жиби неки доре веровундеи ёгъине гъэрхунди эз де лойиге
пуледорегоргьо, оммо фегьм сохде барасилуье э кор венгесдеи хоригьоре»,- риз
кешири Эминов. У гуфдири, чуьки неверовундеи планови игъролгьоре кироре мибу пузмиш сохде.
Э арти пуьруьшсохи хьуькуьм муниципальни соводигьо кумекие тэгlрифноме доре
фегьм сохде корисохи веровундеи проектгьоре ве гьер чоримуьн бэхш эхире хьисобе сохде э пушой Минимущество
э товун бараси везифее бирмундеигьоре.
Социально-экономически параменди Догъисту вечире рэхьгьо Сеимуьн пуьрсуьш гуьрдлеме бири артгь социально-эко-
номически параменди республике э песой 2024-муьн сал.
Суьфдеи жигегир рэхьбере Минэкономпараменди, нуботноме ведешендеи молгьоре ве гъуллугъире зевер бири э 6%.
Бирмундеи параменди регионе э вэхдгирошдеи сале омбор гуфдире омори э бинелуье мейдунгьо, дешенде Мэгlлуь-
мети Сернуьше Хьуькуьме РД Абдулмуслиме Абдулмуслимове э пушой Хэлгъие
Гуьрдлеме. Жирелуье тигъэти сохди э хоригъуллугъсохие коргьо: Догъисту дошде суьфдеи жиге э молведешендеи
онгуре, дунере, бегьергьоре, хьэвуьжгьоре, гьемчуьн э гъэдергьо дуьруьжде ве хуьрде
суьрглуье хьэйвугьо. Гьеммишеине зевер биреи бирмунде ве пуледореигьо. Э гьисдигьо
Догъисту доруние гъэдер дешендеи э девлет гуьнжуьнде 398,6 млрд монет, чуьки гуьн-
жуьнде 108,3% эки бирмундеигьо 2023-муьн сале.
Вокурдение коргьо гьемчуьн бирмунди зевер биреи: доруние гъэдер веровундение
коргьо бири 228, млрд монет, дешендеи хунегьоре зевер бири э 1,8 гиле ве гуьнжуьнде
2,9 млн кв метргьо.
Омборе овгьотгьо бири фуьрсоре э вокурдеи объектгьо социальни ве инженерни
инфраструктуре. Э гъэд Республикани пуледорение программе дешенде э кор 44 объекте, дешенде школегьоре, гlэилие
бохчегьоре, объектгьой культуре, спорте ве газедореи.
Жейлее тигъэти дори рэхьие вокурдеире – доруние гъэдер хьуькуьмлуье куме-
кии коргьоре гуьнжуьнде 15,9 млрд монет.
Хубе параменд бирмунде ве сафарчие коргьо: э арти 2024-муьн сале Догъистуре
сер кешири 1,85 млн одоми, чуьки э 5,7% омборте эз гирошдигьо сал.
Бюджет Догъисту: социальни ёгъине гъэрхунди веровунде омори, макроэкономически гьеммишеи гьисди
Э гъэд гуьрдлеме корсохгьо Хьуькуьме фегьм сохди проекте гъонуне Республике
Догъисту «Э товун веровундеи республикани бюджете Республике Догъисту э песой 2024-
муьн сал».
«Гьер сал гировунде артгьой веровундеи республикани бюджете э песой пушотеине пуллуье сал. Не денишире э четинигьо, иму дануьсде э жиге оморе макроэкономиче-
ски гьеммишеине ве бегьем пуледореи гьеммей социальни ёгъине гъэрхундигьоре. Э арти 2024-муьн сал республикани бюджет э гъэзенжгьоревоз веровунде э доруние гъэдер
183,8 млрд монет э зиёди э 400 млн монет. Зевер бири жергей налоггьо: транспортни налог, налог э эз мэгlдон вегуьрде
оморе мол, налоггьо э сенигlэткорлуье гъэзенж, акцизгьо ве хьуькуьмпуье пошлине.
Социальни рэхь бюджете дошде омори: омборе хэрджигьо бири фуьрсоре э парамен-
ди соводи – зиёдте 35%, социальни гъэлхэнди ве жунсогъи дошдеи – зиёдте 25%. Вожи-
блуье рэхь бюджетни политике мунди веровундеи миллетлуье везифегьо параменди, корисохигьо хьуькуьмлуье
программгьо ве Республикани
пуледорение программегьо»,- бирмунде Руслан Алиев. Э бинелуье бирмундеиревоз
бирмунде жигегир министре пулгьо РД Шамиль Дабишев.
У мэгlлуьм сохди, чуьки оморе гъэзенжгьо гьунжуьндени 183,8 млрд монет. Хэржигьо
гуьнжуьндени 183,4 млрд монет э везиферевоз 187,7 млрд, чуьки гуьнжуьнде 97,7%. Э 2024-муьн сал зевер биреи
доруние гъэдере гъэзенжгьоре гуьнжуьндени 4 млрд монет.
Шамиль Дабишев риз кешири, чуьки э песини пенж сал жэгlмие доруние гъэдер республикани бюджет зевер бири э 14 млрд монет, зевер биреи гуьнжуьнде омборте 108. Гъэзенжгьо зевер бири эз 170 млрд э 2020-муьн сал те 184 млрд, Хэржигьо – эз 169 те 183 млрд монет. Э гирошденигьо
сал эри барасигьо веровундеи республикани бюджете иму зиёд сохде коргьоре э хьуь-
куьмлуье налогови пуледореи ве э гьемме корсохгьой хьуькуьме доре хубе бюджетни
овгьотгьо»,- бирмунде жигегир министре пулгьоре.
Э арти пуьруьш сохдеи корсохгьо Хьуькуьме республике бегенмиш сохди проекте гъонуне «Э товун веровундеи республикани бюджете
Республике Догъисту э песой 2024-муьн сал» ве гъобул сохди гъэрорноме бирмунде уре
Серворе Республике Догъисту.
